Dijital Yayınlarımız

Bir Çerkes Halk Dansı: Wuıc

Eser Sahibi: Gül Yılmaz & Erdoğan Yılmaz
Tür: Makale / Proje Raporu
Yayın Yılı: 2019

Çalışmada, Kafkas – Rus savaşları sonrası 1864 büyük Çerkes sürgünüyle anavatanlarını terk etmek zorunda kalan, Osmanlı topraklarında iskân ettirilen Çerkeslerin binlerce yıllık kültürlerinden damıtılarak bugünlere ulaşan halk danslarından “wuıc (удж)” adlı oyunun kayıt altına alınması amaçlanmıştır.

-  A  +

"(...) Çoktanrılı dönemde bir ayin dansı olan wuıc, daireseldir ve tekrara dayanır. Günümüzdeyse, "ceug (джэгу)'lerde (düğün/eğlence)" genç kız ve erkeklerin birbirini tanımasına olanak sağlamasının yanı sıra ceug'un başlangıç ve bitişini de ifade etmektedir. Grup halinde, kızlı erkekli, kol kola oynanan bir oyundur.

Bir ritüel dansı olan ve Çerkes toplumlarının sözlü edebiyat kaynağı Nart Destanları'yla günümüze taşınan wuıc'ın ayinlerde, törenlerdeki yeri ve uygulanışına da bu çalışmada yer verilmiştir.

Araştırmada oyunun Türkiye diasporasında icra edilişinin teknik ayrıntılarının yanı sıra rastlanan eski kayıtlardan bugüne wuıc müzikleri, fotoğrafları, videoları benzeri görsel ve işitsel malzemeye de ulaşmaya çalışılmıştır.

"Khabze (Хабзэ)" adlı yazılı olmayan kurallarla yüzlerce yıldır yaşamlarını sürdüren Çerkesler, Türkiye diasporasındaki bazı bölgelerde wuıc'ın oynanmaması konusunda kimi zaman iradi olarak kararlar almış, kimi zaman da resmi kurumlarca Çerkes düğünlerine getirilen kısıtlamalarla ceug'ler, halk dansları kesintiye uğramıştır. Bu konuda gerek yazılı kaynaklardan gerek görüşmecilerden bilgi edinilmesi çalışmanın hedeflerinden olmuştur.

Kafkasya’da ve Türkiye’de kimi yayınların Kiril alfabesiyle yapılması ve Kafkas dillerindeki seslerin Latin alfabesiyle karşılığının oluşturulması esnasındaki tercihlerin farklılığı nedeniyle diğer pek çok kelimede olduğu gibi wuıc'da da farklı yazılışlar mevcuttur; wuıc, wuic, wuig, vuıc, vuic, vuig gibi... Adığecedeki doğu ve batı diyalektlerinden kaynaklanan söyleyiş farklılıkları da söz konusudur; vuig vuic gibi. Günlük konuşmada oyundan "vuig" olarak söz etsek de yazılı kaynaklarla ortaklık sağlamak amacıyla bu çalışmada Kiril alfabesiyle yazılışının karşılığı olan "wuıc" tercih edilmiştir. (...)" (Sayfa 1)

Anahtar Sözcükler: Wuıc, Çerkes, Adiğe, Halk Dansları, Nart Destanları